Ćwiczenia logopedyczne w różnym przedziale wiekowym
Każde ćwiczenie artykulacyjne najlepiej wykonywać przed lustrem. To, że dziecko widzi swoją buzię pomaga mu poczuć ułożenie narządów aparatu artykulacyjnego.
Mam dla Was wskazówki ile mogą trwać ćwiczenia logopedyczna:
– dzieci od 1 do 3 lat – 1 do 3 minut, można dłużej jeżeli zmienimy pozycję ciała np. wstaniemy,
– 4-latki – od 3 do 5 minut lub dłużej codziennie,
– 5-latki- od 5 do 10 minut lub dłużej codziennie,
- 6-latki – od 10 do 15 minut lub dłużej codziennie.
Zabawy i ćwiczenia logopedyczne dla najmłodszych (0-2 lata)
– wprowadzać różnorodne pokarmy- podczas jedzenia twardych rzeczy mięśnie aparatu artykulacyjnego wykonują ciężką pracę i dzięki temu sprawniej będą później działać
– pić w domu z kubka, a na podwórku z bidonu z cienką rurką
– wykonywać proste ćwiczenia
Od około 6 miesiąca dzieci zaczynają tworzyć swoje komunikaty, które z czasem nabierają na znaczeniu. Hau, miau, papa, mama, baba to najczęściej pojawiające się wyrazy. Często dzieci podpierają słowo gestem – czyli robiąc “papa” machają rączką na do widzenia. Samo wymawianie sylab jest ćwiczeniem aparatu artykulacyjnego, dlatego warto przeglądać razem książeczki i naśladować zwierzęta, pojazdy i inne wyrażenia dźwiękonaśladowcze.
Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci w wieku 1-2 lata
Warto podeprzeć polecenie obrazkiem lub zabawką w kształcie zwierzątka:
– Jak kotek pije mleko? Z rąk układamy miseczkę i pokazujemy w jaki sposób kot językiem pije mleko.
– Mlaskanie językiem. Przyklejamy język do podniebienia i głośno odklejamy
– Jak parska koń? Luźne wargi wprawiamy w drgania
– Jaki ryjek ma świnia? Wysuwamy rozchylone wargi do przodu
– Jak ziewa hipopotam? Otwieramy buzię i ziewamy
– Jak dźwięk wydaje sowa? Zaokrąglamy wargi i mówimy: Hu hu hu
Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci w wieku 3-4 lata
Ćwiczenia żuchwy
Należą do najłatwiejszych, ponieważ wynikają z elementarnych umiejętności dziecka związanych np. z jedzeniem, ziewaniem czy nawet głośnym płaczem
Przykłady:
– Jest noc. Powoli układamy się do snu. Bardzo chce nam się spać. Ziewamy z otwartą buzią
– Udajemy rekiny. Szeroko otwieramy buzię i szybko zamykamy
– Zagrabiamy trawnik i wyobrażamy sobie, że zęby to grabie. Wysuwamy żuchw i przesuwamy nimi po górnej wardze.
– Żujemy trawę jak kozy. Naśladujemy żucie.
– Ćwiczenia warg (mięsień okrężny warg)
Ćwiczenia warg
Wargi biorą aktywny udział przy wymowie wielu głosek dlatego tak ważna jest ich sprawność. Przy wymowie szeregu syczącego (“s”, “z”, “c” “dz), który powinien w wieku 4 lat być artykułowany poprawnie, wargi są szeroko rozciągnięte w uśmiechu. Jednocześnie ćwiczymy również zaokrąglenie warg, które jest niezbędne przy wymowie głosek szeregu szumiącego (“sz”, “rz”, “cz”, “dż”). Ten szereg pojawia się najcześciej w wieku 5 lat.
Przykłady:
– Wysyłamy buziaczki do mamy. Ściągamy wargi w dzióbek (ważne żeby był symetryczny) i cmokamy
– Uśmiechamy się przy mocno zaciśniętych wargach
– Uśmiechamy się tak, żeby było widać zęby
– Rybka. Wargi ściągamy w dzióbek i rozchylamy leciutko pyszczek
– Na płaski talerzyk wysypujemy ryż preparowany i prosimy dziecko żeby za pomocą samych warg próbowało jeść
– Osiołek, który robi i-o-i-o
– Karetka, która jedzie na sygnale e-o-e-o
– Policja, która jedzie na sygnale i-u-i-u
– Wąsy. Między wargami i nosem układamy słomkę do picia tak żeby dziecko ją utrzymało.
Ćwiczenia języka:
– język chowamy do buzi i myjemy wewnętrzną powierzchnię zębów
– liczymy językiem zęby na dole
– czubkiem języka dotykamy kącików warg
– z języka robimy koci grzbiet – zaczepiamy język za dolne zęby i wypychamy
– na końcu nici dentystycznej związujemy mały supełek i zaczepiamy go od wewnętrznej strony zębów. Dziecko ma wypchnąć nitkę do góry samym językiem
Ćwiczenia pionizacji języka (niezbędne do wymowy głoski “l” i później “sz”, “rz” “cz”, “dż” i “r”)
– kląskamy jak koniki przy jednoczesnych ruchach warg (uśmiech- kółko)
– mlaskamy językiem
– oblizujemy wargi (można je posmarować czymś słodkim)
– udajemy, że liżemy lody
Ćwiczenia logopedyczne dla dzieci w wieku 5-6 lat
Są ukierunkowane przede wszystkim na ćwiczenia warg i języka, których aktywny udział jest niezbędny w trakcie artykulacji głosek “sz”, “rz”, “cz”, “dż” i “r”.
Ćwiczenia warg (takie jak dla 3-4 latków) oraz:
– układamy wargi w dzióbek i kręcimy w kółko, na boki, do dołu do góry
– robimy okienko z warg (szeroki dzióbek)
– robimy rybkę z warg, ale z wciągniętymi policzkami
– próbujemy gwizdać
– parskamy mocno wargami
Ćwiczenia języka
Dążymy do pionizacji języka, czyli nawet w trakcie kiedy dziecko milczy- język powinien znajdować się za górnymi zębami na wałku dziąsłowym.
Ćwiczenia logopedyczne:
– przy otwartej buzi liczymy górne zęby językiem (żuchwa nieruchomo)
– udajemy, że język to pędzel, a buzia to mieszkanie do pomalowania. Malujemy najpierw kropeczki na podniebieniu, policzkach, a na koniec musimy wszystko dokładnie zamalować. (żuchwa nieruchomo)
– próbujemy dotknąć językiem do nosa
– do podniebienia twardego możemy przykleić opłatek i poprosić dziecko o oderwanie go samym językiem
– strzelanie z języka: przyklejamy mocno język do podniebienia i mocno odklejamy
– karuzela: przy zamkniętej buzi dziecko wkłada język między wargi, a zęby i kręci w kółko.